ซอล่องน่าน Saw Long Nan
2119 จำนวนผู้เข้าชม |
ซอล่องน่าน
ซอ เป็นการเล่นเพลงพื้นบ้านของล้านนา คำว่า “ซอ” ในที่นี้เป็นภาษาคำเมือง ภาษาถิ่นเหนือ มีความหมายว่า ขับร้อง ร้องเพลง การ “ซอ” เป็นภูมิปัญญาทางภาษา ที่ได้สร้างสรรค์ไว้อย่างงดงามและทรงคุณค่า แฝงด้วยคติธรรมคำสอน แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์กับวิถีความเป็นอยู่ของชาวล้านนาในด้านต่างๆ เช่น ความเชื่อ ค่านิยม ขนบธรรมเนียมประเพณี
คำผาย นุปิง ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (การแสดงพื้นบ้าน-ขับซอ) ประจำปี พ.ศ. 2538 ถึงแก่กรรมด้วยโรคชรา ณ โรงพยาบาลน่าน ในวันที่ 23 กันยายน 2557 เวลา 10.00 น. สิริรวมอายุได้ 90 ปี 4 เดือน 4 วัน มีพิธีพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2557 ณ สุสานบ้านหัวนา อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน
ช่างขับซอ มักจะเป็นคู่ชายหญิงซึ่งเข้าลักษณะปฏิภาณกวี เรียกว่า คู่ถ้อง หรือ คู่เฉลย เพราะจะต้องขับซอตอบโต้ถามกันอยู่ตลอดเวลา ซอในเมืองน่านสันนิษฐานเกิดขึ้นในสมัยพญากานเมือง อพยพผู้คนมาจากวรนคร (อำเภอปัว) เสด็จมาทางน้ำด้วยขบวนแพ มาสร้างเมืองใหม่ที่เวียงภูเพียงแช่แห้งในคราวนั้นมีผู้ตามเสด็จชายหญิงคู่หนึ่ง ต่างเป็นปฏิภาณกวีได้ขับซอถ้อง (กลอนขับร้องตอบโต้กัน) ทำความพอในให้แก่ขบวนเสด็จเป็นอันมาก กล่าวได้ว่าบุคคลทั้งสองนี้เป็นผู้ให้กำเนิดการซอเมืองน่านที่ชื่อว่า ซอล่องน่าน
